700 yıllık tarih: Yapay zeka ilk kez ne zaman keşfedildi?

Yapay zeka, çeşitli endüstrilerde devrim yaratarak günlük hayatın ayrılmaz bir parçası haline geldi. Ancak yapay zeka tarihi için yolculuk düşündüğünüzden eskilere dayanıyor. Bu alandaki ilk deneysel çalışmalar 13. yüzyıla kadar gidiyorken, özellikle 1950’lerden sonra hız kazanıyor.

Yapay zeka tarihi ve örnekleri

Yapay zekanın erken aşamalardaki ilk örneği İspanyol filozof Raymond Lulle tarafından ortaya atıldı. Ars Generalis Ultima (Nihai Genel Sanat) kitabını yayınlayan filozof, kavram kombinasyonlarıyla yeni bilgilerin tasarlanabileceğini gösterdi. Ardından 1666’da Gottfried Leibniz, 1763’te Thomas Bayes gibi matematikçiler bu fikir üzerinde çalıştı.

Günümüzdeki yapay zeka, bilgisayar bilimcilerinin “insan zekasını taklit edebilecek makineler” kavramıyla 1950’lerde ortaya çıktı. 1956’da düzenlenen Dartmouth Konferansı‘nda bir araya gelen araştırmacılar, bu alandaki hedefleri tanımlamak istedi. Bunun üzerine “yapay zeka” adı konuldu.

İlk yapay zeka programı ve AI Winter dönemi

Yapay zeka araştırmaları, insanların görevleri yerine getirecek bilgisayar programları geliştirmeye odaklandı. Bu alandaki en eski başarılardan biri, 1955’te Allen Newell ve Herbert A. Simon tarafından “Logic Theorist” (Mantık Teorisyeni) fikriydi. Bu program, makinelerin matematiksel teoremleri kanıtlayabileceğini gösterdi.

1960’larda yapay zeka araştırması, yüksek beklentiler ve sınırlı bilgi işlem gücü nedeniyle ilerlemenin durduğu “AI Winter” (Yapay Zeka Kışı) olarak bilinen bir aşamaya girdi.

Uzman sistemler ve 1980’lerde makine öğrenimi

1970’lerde ise uzman sistemlerin geliştirilmesiyle yeniden canlandı. Uzman sistemler, tıbbi teşhisler ve endüstriyel kontrol gibi belirli sorunları çözmek için bilgiye dayalı kuralları kullanıyordu.

1980’lere gelindiğinde makine öğrenimi algoritmalarının ortaya çıkmasıyla yapay zekada önemli gelişmeler yaşandı. Makine öğrenimi, bilgisayarların verilerden öğrenmesine ve zaman içinde performanslarını iyileştirmesine olanak sağladı.

Bu alanda sinir ağlarının eğitilmesini sağlayan Backpropagation algorithm (geri yayılım algoritması) geliştirildi. İnsan beyninden ilham alan sinir ağları, örüntü tanıma ve karar verme görevlerini yerine getirebiliyordu.

Dünya Satranç Şampiyonu’nu yenen yapay zeka

1990’larda yapay zeka uygulamaları; doğal dil işleme, bilgisayar görüşü ve robotik gibi çeşitli alanlara yayıldı. İnternetin ortaya çıkışı, çok miktarda veriye erişim sağlayarak araştırmaları hızlandırdı. IBM’in geliştirdiği Deep Blue, Dünya Satranç Şampiyonu Garry Kasparov’u mağlup ederek yapay zekanın stratejik düşünme ve problem çözme potansiyelini gösterdi.

Üretken yapay zeka (ChatGPT) ve sonrası

21. yüzyıl ise yapay zeka teknolojilerinin en büyük gelişimine tanıklık etti. 2011’de IBM’in Watson aracı, doğal dil işleme ve makine öğrenimini kullanarak karmaşık soruları anlama becerisyle göstererek Jeopardy! isimli bir TV yarışmasını kazandı.

Google ve Meta gibi şirketler ise üretken yapay zekaya yatırım yaparak kullanıcılara yönelik uygulamar başlattı. Ayrıca ChatGPT benzeri araçlar günlük kullanımlara kadar sıçradı.

Kaynak: Shiftdelete