İran, Demir Kubbe’yi nasıl aştı? İşte o füze ve o anlar

İsrail ile İran arasında gerilim giderek tırmanıyor. Geçtiğimiz günlerde İsrail, İran topraklarında üst düzey askeri hedeflere yönelik düzenlediği saldırılarla Genelkurmay Başkanı, Devrim Muhafızları Komutanı ve birçok üst düzey ismi hedef aldı. Söz konusu saldırılarda bu isimlerin yaşadıkları konutlar doğrudan vuruldu. Saldırılar sonucu çok sayıda sivilin de hayatını kaybettiği bildirildi.

İsrail’in bu operasyonlarına yanıt olarak İran önce balistik füzelerle karşılık verdi. Gönderilen onlarca füzenin büyük bölümü İsrail’in hava savunma sistemi olan Demir Kubbe tarafından havada imha edildi. Ancak bazı füzeler hedeflerine ulaşarak yerleşim yerleri ve altyapıda hasara neden oldu.

Asıl dikkat çeken gelişme ise İran’ın bir gün sonra gerçekleştirdiği ikinci saldırı dalgası oldu. Bu kez balistik füzelerle birlikte hipersonik füzeler de (Fettah-Fettah 2) devreye sokuldu. Demir Kubbe’nin bu füzeleri durdurmakta yetersiz kaldığı görüldü.

İsrail topraklarına ulaşan hipersonik mühimmat, aralarında hava savunma bataryaları ve komuta merkezlerinin de yer aldığı çok sayıda stratejik hedefi vurdu. Peki nedir bu hipersonik füze ve nasıl çalışıyor?

Hipersonik füzeler nedir, nasıl çalışır, ne kadar hasar verir?

Hipersonik füzeler ses hızının en az beş katı (Mach 5) ve üzerinde hızlara ulaşabilen yeni nesil mühimmatlar arasında yer alıyor. Bu hız yaklaşık olarak saniyede 1,7 kilometreye denk geliyor. Sahip oldukları aerodinamik yapı ve manevra kabiliyeti sayesinde hem atmosferin üst katmanlarında hem de daha alçak irtifalarda önceden tahmin edilmesi güç yörüngelerle hareket edebiliyorlar.

Bu füzeler iki ana kategoriye ayrılıyor: hipersonik planör araçları (HGV – Hypersonic Glide Vehicle) ve hipersonik seyir füzeleri. Planör tipi sistemler genellikle balistik bir taşıyıcı ile belirli bir yüksekliğe çıkarıldıktan sonra hedefe doğru kayarak ilerliyor.

Seyir füzeleri ise tıpkı uçak motoruna benzer çalışan scramjet teknolojisi sayesinde sabit ve yüksek hızla yol alıyor. Her iki tür de klasik balistik füzelerden farklı olarak atmosfer içinde yön değiştirerek hareket edebiliyor. Bu da onları mevcut radar ve hava savunma sistemleri için daha zor hedefler haline getiriyor.

Hipersonik füzelerin isabet oranı oldukça yüksek. Modern modellerde sapma payı birkaç metreden ibaret kalabiliyor. Taşıdıkları harp başlıkları türüne göre değişse de konvansiyonel patlayıcıdan nükleer başlığa kadar geniş bir spektrum söz konusu. Sahip oldukları hız nedeniyle çarpma anında kinetik enerjiyle de yüksek hasar oluşturabiliyorlar. Bu tür bir füze doğrudan isabet almamış bir tesiste bile ciddi yapısal tahribat yaratabiliyor.

Katmanlı hava savunma sistemlerinin önemi bir kez daha anlaşıldı

Son saldırılar modern savaş koşullarında yalnızca tek tip hava savunma sistemiyle mutlak koruma sağlamanın mümkün olmadığını bir kez daha ortaya koydu. İsrail’in kullandığı Demir Kubbe (Iron Dome), kısa ve orta menzilli roketlere karşı son derece etkili bir sistem. Ancak hipersonik füzeler gibi yüksek hızlı, yön değiştirebilen ve yüksek irtifada seyreden tehditler için bu sistem yeterli korumayı sağlayamıyor.

Bu durum yalnızca İsrail’e özgü değil. Dünya genelinde tüm modern ordular, tehditlerin çeşitliliği nedeniyle çok katmanlı hava savunma mimarilerine ihtiyaç duyuyor. Türkiye’nin geliştirdiği Çelik Kubbe benzeri sistemlerde de benzer bir anlayış benimseniyor.

Katmanlı savunma yapısında her tehdit türüne uygun boyutta, menzilde ve tepki süresine sahip farklı sistemler birlikte çalışıyor. Örneğin alçak irtifadan gelen mini İHA’lar, orta menzilli seyir füzeleri ve yüksek irtifadan gelen hipersonik füzeler aynı sistemle değil, farklı katmanlarla durduruluyor.

Hipersonik füzelere karşı etkili savunma için ise geleneksel radarlar ve kinetik imha sistemleri dışında yeni teknolojilere ihtiyaç duyuluyor. Gelişmiş kızılötesi algılama, uydu destekli takip sistemleri ve yönlendirilmiş enerji silahları gibi çözümler gelecekte bu tehdide yanıt vermede daha etkili olabilir.

İsrail’in Demir Kubbe sistemi belirttiğimiz gibi kısa menzilli roket saldırılarına karşı yüksek başarı oranına sahip ve bugüne kadar binlerce roketi etkisiz hale getirdi. Ancak hipersonik füze tehdidi, bu sistemin kapsamı dışında kalıyor.